İNFAZIN ERTELENMESİ
İnfazın ertelenmesi, hükümlü hakkındaki kesinleşmiş hapis cezasının, ceza evinde infaz edilmesinin ertelenmesidir. İnfazın ertelenmesi, bir infaz hukuku uygulamasıdır. İnfazın ertelenmesi ile verilen hapis cezası belirli bir süre uygulanmaz, ertelenir. Hükümlü, infaz erteleme süresi geçtikten sonra cezasını infaz etmek zorundadır.
İnfazın ertelenmesi hakkında karar, infazı yürüten Cumhuriyet Başsavcılığı'na aittir. Erteleme kararı, infaz savcılığı tarafından değerlendirilir ve karara bağlanır. İnfazın ertelenmesi kararı verilebilmesi için hükümlünün çağrı ile kendiliğinden gelmesi ve infaz savcılığına başvurması gerekmektedir.
İnfazın ertelenmesi, aşağıda belirtilen hallerde mümkün olabilmektedir.
- Hastalık sebebiyle infazın ertelenmesi
- Gebelik ve doğum sebebiyle infazın ertelenmesi
- Hükümlünün isteği üzerine infazın ertelenmesi
- Ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen hükümlülerinin infazının ertelenmesi
- Askerlik nedeniyle infazın ertelenmesi
Hastalık nedeniyle infazın ertelenmesi: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 16.maddesinin 1. Ve 2.fıkrası hastalık nedeniyle infazın ertelenmesi düzenlenmiştir. İlgili maddede akıl hastalığı ve diğer hastalıklar olarak ayrım bulunmaktadır. Bu maddeye göre, akıl hastalığına tutulan hükümlünün cezasının infazı geriye bırakılır ve hükümlü iyileşinceye kadar TCK'nin 57'nci maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır ve burada geçirdiği süre cezasında mahsup edilir. Akıl hastalığı teşkil etmeyen ruhsal rahatsızlıklar, hükümlüye, cezanın infazını ertelemesini talep hakkı vermez. Hükümlünün aldığı cezanın miktarına bağlı olmaksızın her türlü ceza için, akıl hastalığı nedeniyle infazın geri bırakılması talep edilebilir. Diğer hastalıklarda, cezanın infazına, resmi kuruluşların hükümlülere ayrılan bölümlerinde devam olunur. Ancak, hapis cezasının infazı, hükümlünün hayatı için kesin bir tehlike teşkil ediyorsa hükümlünün cezasının infazı iyileşinceye kadar geri bırakılır.
Gebelik ve doğum nedeniyle infazın ertelenmesi: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 16.maddesinin 4.fıkrasında gebelik ve doğum nedeniyle infazın ertelenmesi düzenlenmiştir. Gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında hapis cezasının infazı geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birisine verilmiş ise, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz olunur. Ancak kapalı ceza infaz kurumuna girdikten sonra gebe kalanlardan, koşullu salıverilmesine altı yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında ilgili fıkra hükümleri uygulanmaz.
Hükümlünün isteği üzerine infazın ertelenmesi: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 17.maddesinde, hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi düzenlenmiştir. Hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi, kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirler işlenen suçlarda ise beş yıl veya altındaki hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir. Hapis cezasının belirtilen süreleri aşması halinde infazın ertelenmesi kararı verilmesi mümkün değildir. Kanunda cezaevindeki hükümlü hakkında infazın ertelenmesi kararı verilebilmesi için hastalık, ölüm, maluliyet, ticari faaliyet gibi nedenler aramakta iken henüz ceza evine girmemiş hükümlüler için infazın ertelenmesi talebinin uygun olması yeterlidir. Ceza evinde bulunan hükümlünün infazının ertelenme süresi en fazla iki yıldır.
Ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen hükümlülerin infazının ertelenmesi: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 16.maddesinin 5.fıkrasında ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen hükümlerinin infazının ertelenmesi düzenlenmiştir. Buna göre, maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen hükümlünün cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir.
Askerlik nedeniyle infazın ertelenmesi: 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 117.maddesi ile askerlik nedeniyle infazın ertelenmesi düzenlenmiştir. İlgili madde gereğince, cezanın kesinleşmesinden sonra asker edilen kişiler hakkındaki hapis cezasının infazı ve geri bırakılması hususunda da 21.6.1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanununun 39 uncu maddesi göz önünde bulundurulur ve uygulanır.
5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 16/A maddesi ile çocuğunun hastalığı nedeniyle kadın hükümlünün cezasının ertelenmesi düzenlenmiştir. İlgili maddeye göre infazına başlanmış olsa bile, toplam on yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadın hükümlünün, engelliliği nedeniyle bakıma muhtaç olan veya ağır bir hastalığa maruz kalan on sekiz yaşını doldurmamış çocuğunun bulunması ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağının değerlendirilmesi hâlinde, cezasının infazı Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yıla kadar ertelenebilir. Erteleme süresi her defasında altı ayı geçmemek üzere en çok dört kez uzatılabilir. Erteleme süresi içinde zamanaşımı işlemez. Çocuğun engellilik nedeniyle bakıma muhtaç olma veya ağır hastalık hâli, 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasına göre belirlenir. Erteleme süresi içinde; hükümlünün ertelemenin amacına veya yükümlülüklere aykırı davrandığının denetimli serbestlik müdürlüğü veya kolluk birimlerince tespit edilmesi, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması veya çocuğun iyileşmesi hâlinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhâl infaz olunur. Hükümlü, Cumhuriyet savcısı tarafından erteleme süresi içinde;
a) Belirli bir yerleşim bölgesini terk etmemek,
b) Belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak,
c) Ekonomik durumu göz önünde bulundurularak belirlenen güvence miktarını yatırmak,
yükümlülüklerinden en az birine tâbi tutulur. Hükümlü hakkında ayrıca Cumhuriyet savcısı tarafından yurt dışına çıkamama yükümlülüğü konulur.
İnfazın Ertelenme Süresi
Hükümlü, kişisel nedenlerle infazın ertelenmesi için iki defa başvurunda bulunma hakkında sahiptir. Erteleme her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir. Hükümlü ilk başvurusunda en fazla bir yıllık süre için infazın ertelenmesi talebinde bulunabilir. Hükümlü hakkında verilen erteleme süresi sonra erdikten sonra, ikinci kez infazın ertelenmesi talebinde bulunabilir.
Hükümlünün kişisel istemiyle infazın ertelenmesi talebi dışındaki; hastalık, gebelik veya doğum, ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen hükümlüler, askerlik gibi hallerde ceza miktarına bakılmaksızın infazın ertelenmesi mümkündür.
Erteleme süresi içerisinde, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması halinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.
Birden fazla ceza nedeniyle mahkumiyet halinde, hükümlü hakkındaki her bir ceza içtima edilmeli yani toplanmalıdır. Hükümlü hakkında verilen cezaların toplamı dikkate alınmalıdır. Cezaların toplam miktarı kasten işlenen suçlarda üç yılı ve taksirle işlenen suçlarda beş yılı geçmesi halinde infazın ertelenmesi mümkün değildir.
Mahkemece İnfazın Ertelenmesi
5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 17/A maddesi ile Mahkemece infazın ertelenmesi veya durdurulması düzenlenmiştir. Birlikte işlenmiş olup da 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 280 inci maddesinin üçüncü fıkrası ve 306 ncı maddesinin uygulanma olanağının bulunduğu hâllerde, hükmü veren ilk derece mahkemesinden infazın ertelenmesine veya durdurulmasına ilişkin karar verilmesi istenebilir. Karar verilmeden önce Cumhuriyet savcısı ve hükümlünün görüşlerini yazılı olarak bildirmesi istenebilir. Karar, duruşma açılmaksızın verilir ve bu karara karşı itiraz yoluna gidilebilir. Erteleme veya durdurma talebinin kabulü, güvence gösterilmesine veya diğer bir şarta bağlanabilir.
İnfazın Ertelenmesinin İstisnaları
5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 17.maddesinin 6.fıkrası ile sayılan hükümlüler hakkında cezanın infazının ertelenmesi kararı verilemez. Kanuna göre;
- Örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlardan hükümlü olanlar (siyasi suçlar dahil)
- Cinsel dokunulmazlığı karşı işlenen suçlardan hükümlü olanlar
- Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulamasına karar verilenler,
- Disiplin veya tazyik hapsi nedeniyle hükümlü olanlar