Munzam(Aşkın zarar)
PARA BORÇLARININ GEÇ ÖDENMESİNDE ENFLASYON
-FAİZ FARKINDAN KAYNAKLANAN ZARARLARIN GİDERİLMESİ
Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi Para ile ölçülebilir her şeyi mülkiyet hakkı kapsamına
sokmuştur. Kira alacağından faize hatta emekli maaşına kadar para ile ölçülebilir
her şey mülkiyet olarak değerlendirilmiştir.
Para
ile ilgili olan her şeyde mülkiyet hakkı pervasızca ihlal edilmektedir. Anayasa
Mahkemesi, para alacaklarının mülkiyet hakkı kapsamında olduğunu
söylemektedir.
Devlet tarafından alacakların geç ödenmesi halinde enflasyon
oranlarının altında yapılan faiz ödemesinin gerek bireyin hakları gerekse kamu
düzeni bakımından önem taşıdığını belirtmektedir.
AİHM’in bir çok kararında
makul olmayan bir gecikme nedeniyle tazminatın değer kaybettiği durumlarda bu
tazminatın yeterli olmayacağı belirtilmiştir. Enflasyon ve buna bağlı oluşan
döviz kuru faiz oranlarının sabit yasal temerrüt faizi oranlarının çok üstünde
gerçekleşmesi borçlunun yararlanmasını alacaklının ise zarara uğraması sonucunu
doğurmaktadır.
Bu nedenle borçlu borcunu süresinde ödememekte ve yargı yoluna
başvurarak süreci uzatmaktadır. Böylece yargı mercilerindeki dava ve takipler
çoğalmakta yargıya güven azalmakta kendiliğinden hak alma düşüncesi
yaygınlaşmakta ve kamu düzeni bozulmaktadır. Borcun geç ödenmesi nedeniyle
mağdur olunması iddiasıyla yapılan başvurularda hakka konu değerde meydana
gelen değer aşınmalarının başvurucular üzerinde orantısız bir yük oluşturması
halinde mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesi,
Mahkemelerce hükmedilen tazminatın yargılamada geçen süre nedeniyle enflasyon
karşısında değer kaybettiğinin tespit edildiği bir başvuruda ölçülülük yönünden
mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.
Munzam(Aşkın
zarar):Alacaklı temerrüt faizini aşan bir zarara
uğramış olursa, borçlu kendisinin hiçbir kusuru olmadığını ispat etmedikçe bu
zararı da gidermekle yükümlüdür.
Temerrüt faizini aşan zarar miktarı görülmekte
olan davada belirlenebiliyorsa davacının istemi üzerine hakim esas hakkında
karar verirken bu zararın miktarına da hükmeder. Munzam zarar hakkında
Yargıtayın ve Mahkemelerin iki farklı görüşü bulunmaktadır. Bir tanesi diyor
ki, enflasyon faiz farkı otomatik olarak bir zarar oluşturur. Diğer daire ise
zararın somut olarak ispatlanması gerektiği yönünde görüş bildirmiştir. Bu
süreçte bir avukatınızın olması süreci doğru yönetebilmek ve sürecin uzamaması
açısından oldukça önemli olup, detaylar için Bursa Hukuk ve Arabuluculuk’a
başvurabilirsiniz.