Muris Muvazaası
MURİS MUVAZAASI
Muris Muvazaası Nedir?
Genel anlamda muvazaa Türk Borçlar Kanunu’nun 19.maddesinde,
"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır” şeklinde yer almaktadır.
Muvazaanın tanımı ise,
“Muvazaa, tarafların anlaşmak suretiyle iradelerinde bilerek ve isteyerek meydana getirdikleri uygunsuzluk halidir.” şeklindedir.
“Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ise bir kararında muvazaayı “muvazaa tarafların yapmak istedikleri asıl akdi gizlemek için görünüşte yaptıkları başka bir akittir…” şeklinde tanımlamıştır. (YGHK, T.22.12.2010, E.2010/2-648, K. 2010/684.)”
Mutlak muvazaa: genellikle tam ehliyetli bir kişinin, hiç yapmak istemediği ama üçüncü kişilere ya da dış dünyaya yapmış olarak gösterdiği işlemlere de mutlak muvazaa ya da adi muvazaa denir. Muris aslında malını hiç satmak istememekte ama çeşitli amaçlarla satmış gibi göstermektedir. Muris muvazaası ise nitelikli(mutlak) muvazaanın bir türüdür. Muris muvazaasından bahsedebilmek için öncelikle bazı koşulların gerçekleşmesi gerekir. Bunlar;
-Miras bırakan ya da muris mülkiyeti kendisine ait olan ve tapuya kayıtlı olan bir taşınmazını yasal mirasçılarından birine ya da birkaçına ya da üçüncü bir kişiye tapuda satış sözleşmesi yaparak bir bedel almaksızın devretmesidir. (ivazsız olarak devir)
-murisin işlem yaptığı karşı taraf ile bir muvazaa anlaşmasının olması gerekir.
- miras bırakanın bu devri yapmakta amacı, mirasçılardan mal kaçırmaktır.
-Muvazaa anlaşması herhangi bir şekle tabi değildir.
-Üçüncü kişileri aldatma kastı olmalıdır.
Peki mirasçı neden bağış yapmamaktadır? Çünkü işlemi yapan kişi vefat ettikten sonra, bağış konusu, tenkis davalarına konu yapılabilmektedir. Sonuç olarak satışı yapılan taşınmaz mirasa iade olabilmektedir. Muris muvazaası açabilecek olanların, miras bırakanlarının vefat etmesini beklemeleri gerekecektir. Kişi ölmeden önce muris muvazaası davası açılamayacaktır. Ölünceye kadar bakma sözleşmesinin arkasına gizlenerek de muvazaalı devirlerin yapıldığını görülmektedir. Ölünceye kadar bakma sözleşmesi muvazaalı ise, muvazaa davası açılabilecektir.
Gizli işlem nedir? Geçerli midir?
Gizli işlem taşınmaz bağışıdır. Tarafların aralarında yaptıkları anlaşma gereği bedelsiz bir devir vardır. Tapuda yapılan ve satış olarak gösterilen işlemin gerçekteki amacı bağıştır. Peki gerçekteki işlem yani bağış işlemi geçerli olur mu? Bu işlem de geçersizdir. Çünkü bağış işlemi şekle tabi olduğu için şekil şartı eksikliğinden bağış sözleşmesi de geçersizdir. Bu nedenle gerçek irade bağış olmasına rağmen bağış sözleşmesinin şekil şartları yerine getirilmediğinden, taşınmaz yolsuz tescil nedeniyle iptal edilecektir.
Murisin sağlığında yaptığı tasarruflarda muvazaa belirtisi olabilecek haller nelerdir? Murisi bu devri yapmaya iten sebepler nelerdir?
-Murisin kendisine olumlu şekilde yaklaşan kişiler ve etkenler. Örneğin bakıcılar, yeğenler. Muris minnet duygusuyla da bir devir yapmış olabilir.
-ikinci veya son eş faktörü.
-Murisin yaşlılığında ve hastalığında yaptığı muvazaalı devirler,
-Erkek çocukların kız çocuklarına üstün tutulması,
Murisin gerçek iradesinin tespit edilmesi çok önem arz ediyor. Davalarda genelde, yörenin ilke ve görenekleri ve davalı yanın alım gücü var mı bunun tespiti için araştırma yapmak gerekecektir.
Murisin Muvazaaya Konu Olan İşlemleri
-Satış Sözleşmesi Şeklinde Muris Muvazaası
-Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Şeklinde Muris Muvazaası
Miras bırakan Borçlar Hukuku kapsamında ölünceye kadar bakma sözleşmesi yapmış ve sağlığında taşınmazı devretmiş olabilir. Ölmeden önce devretmişse bunun ardına sığınarak muris muvazaası var diyemeyiz. Gerçek amaç bakım değilse bakım yükümlülüğü yerine getirilmemişse muvazaa var diyebiliriz.
-Devrin Ara Malik Aracılığıyla Yapılması Şeklinde
Miras bırakan bir taşınmazını bir mirasçısına bağışlamak istiyor. Bu işlemi direkt tapuda yapmak yerine üçüncü kişiye satmış gibi görünüyor.
-Mahkeme Kararıyla Tapuya Tescil Şeklinde Muris Muvazaası
Harici satış ya da satış vaadi sözleşmesi yapılıp, daha sonra miras bırakana dava açılarak bu sözleşmenin yerine getirilmesinin Mahkeme aracılığıyla istenmesi. Bu durum eğer mirasçılardan mal kaçırma kastıyla yapılmışsa muris muvazaası kapsamında değerlendirilir.
-Miras Sözleşmesi Yoluyla Muvazaa
Muris Muvazaası Kabul Edilmeyen İşlemler
-Borç Senedi düzenleme Şeklinde muris muvazaası
-Bağış İşlemlerinde Muvazaa
-Kira Sözleşmesi Şeklinde Muris Muvazaası
-Murisin Satın alma esnasında bedeli kendisi ödediği halde Taşınmazı mirasçılardan bir veya Üçüncü Kişi Lehine Tescil Ettirmesi Halinde Muvazaa
1-Taşınırlar ve Tapusuz Taşınmazın Temlik işlemlerinde Muvazaa
2-İntifa Hakkı Şeklinde Muris Muvazaası
-Vasiyetname
Muris Muvazaasının Sonuçları Nelerdir?
-Tapuda yapılan işlemin ve bağış sözleşmesinin geçersiz sayılması sonuç olarak yapılan tescilin yok tescil sayılması,
-Yolsuz tescilin düzeltilmesi ve terekeye dönmesi,
-Kesin hükümsüzlük,
Muvazaalı işlemin batıl olduğunu taraflardan her biri veya hukuki yararı olan üçüncü kişiler ileri sürebilir.
Taraflar ileri sürmemiş olsa dahi açılmış olan bir davada hukuki işlemin kesin hükümsüz olduğu ortaya çıkmışsa bu durumda hakim hukuki işlemin hükümsüzlüğünü kendiliğinden dikkate almak zorundadır. Örneğin davanın muris muvazaası nedeni ile açılmadığı, murisin ehliyetsizliği ile açıldığı bir somut olayda, iddia kapsamında toplanan deliller işlemin muris muvazaası ile illetli olduğunu ortaya çıkarmış ise bu durumda hakim kendiliğinden muris muvazaasına dayalı olarak işlemin hükümsüz olduğunu dikkate almak ve buna göre karar vermek zorundadır.
Bu süreçte bir avukatınızın olması süreci doğru yönetebilmek ve sürecin uzamaması açısından oldukça önemli olup, detaylar için Bursa Hukuk ve Arabuluculuk'a başvurabilirsiniz.